26 Yaşındaki Kadını İdam Eden İran’a Dünyadan Tepki Yağıyor

İran’da 26 yaşındaki bir kadın kendisine tecavüz etmeye çalışan adamı öldürdüğü iddiasıyla uluslararası insan örgütlerinin çağrılarına karşın asılarak idam edildi Uluslararası insan hakları örgütlerinin idamın durdurulmasına yönelik yürüttüğü kampanyalara k...

İran’da 26 yaşındaki bir kadın kendisine tecavüz etmeye çalışan adamı öldürdüğü iddiasıyla uluslararası insan örgütlerinin çağrılarına karşın asılarak idam edildi

Uluslararası insan hakları örgütlerinin idamın durdurulmasına yönelik yürüttüğü kampanyalara karşın Reyhane Cabbari’nin Cumartesi günü başkent Tahran’daki bir hapshanede idam edildiği açıklandı. Cabbari 2009 yılında Murteza Abdulali Sarbandi’yi öldürmek suçundan hüküm giymişti.

Cabbari’nin ‘bana tecavüz etmeye çalıştı’ dediği Sarbandi, daha önce İran İstihbarat Bakanlığı’nda çalışıyordu. Mahkemedeki savunmasında Sarbandi’yi bir kez sırtından bıçakladığını kabul eden Cabbari, “O sırada evde bir kişi daha vardı. Sarbandi’yi o öldürdü” demişti. Uluslararası Af Örgütü, Cabbari’nin usulsüz bir yargılama sürecinin ardından hüküm giydiğini savunarak, idam cezasının durdurulmasını ve yarılamanın yenilenmesini talep ediyordu.

Cabbari’nin son dileği

İran’da idam edilen Cabbari, annesine mesajında son dileğini de iletti. Genç kadın, “Lütfen ağlama. Toprağın altında çürümek istemiyorum” ifadesini kullanarak annesinden yetkililerle görüşüp organlarını bağışlamasını istedi. Cabbari şunları yazdı: “Lütfen mahkemeye başvur ve onlara dileğimi ilet. Ben asılır asılmaz kalbim, böbreklerim, gözlerim bağışlanabilecek tüm uzuv ve organlarımın bağışlanmasını istiyorum. Organlarımın nakledildiği kişilerden ne bir buket ne de dua bekliyorum.”

Sosyal medya kampanyası yeterli olmadı

Geçtiğimiz ay sosyal medyada da idamın durdurulması için bir kampanya başlatılmıştı. İran devlet haber ajansı Tasnim, mahkemenin ‘meşru müdafa’ iddialarını yeterli kanıt olmadığı gerekçesiyle kabul etmemesi üzerine Cabbari’nin idam edildiği haberini geçti. BBC Farsça servisine konuşan Cabbari’nin annesi Şole Pakravan da idam haberini doğruladı ve idamdan bir gün önce kızını bir saatline görmesine izin verildiğini söyledi: “Dün kızımı görüşe gittim. Önce ikimiz de sustuk. Sonra ağlamaya başladık. Keşke ben de ölseydim”

İnsan hakları örgütleri ve ABD kınadı

İran’da sanatçıların başını çektiği pek çok grup dünyada Uluslararası Af’ın başını çektiği pek çok örgüt, ölüm cezasının bozulması ve yeniden yargılanması için kampanya yürütmüştü. Cinayet soruşturmasında pek çok soru işareti olduğu, genç kadının büyük baskı altında ifade verdiği, uzun süre avukatıyla görüştürülmediği, sonra avukatının değiştirildiği ve adil yargılanmadığına dikkat çekildi. BM iki yıllık yargı sürecinin “kusurlarla dolu” olduğunu belirtti. Genel kanı, maktulün eski istihbaratçı olmasının yargı sürecini etkilediğiydi. İran yargısı şeriat çerçevesinde Sarbandi ailesine defalarca af çağrısı yaptı, ama aile “Cebbari doğruyu söylemeden olmaz” diyerek reddetti.

‘İran’ın insan hakları karnesinde kara leke’

Cebbari’nin İran’ın bu yılın başından beri idam ettiği 250’den fazla kişi arasına katılması üzerine, Uluslararası Af Örgütü, “İran’ın insan hakları karnesinde kanlı bir leke, adalete hakaret” dedi. ABD Dışişleri, “Ağır baskı altında itiraf ettirildi, yargı sürecinin adilliğiyle ilgili ciddi şüpheler var, İran uluslararası yükümlülükleri ve kendi yasaları uyarınca vatandaşlarına adil yargılama hakkı vermeli” çağrısı yaptı.

Almanya’dan da İran’a idam tepkisi

Alman hükümetinin insan haklarından sorumlu üyesi Christoph Strässer Berlin’de yaptığı açıklamada, İranlı genç kadının bu sabaha karşı asılmasını şaşkınlıkla karşıladıklarını belirterek, ‘Ailesine ve yakınlarına başsağlığı diliyorum’ dedi. Ölüm cezasının ‘hiç de insani olmayan, acımasız bir ceza’ olduğunu söyleyen Strässer, İranlı yetkililere çağrıda bulunarak, ölüm cezalarının artık uygulanmamasını talep etti. Alman yetkili, ’21. yüzyılda ölüm cezasının yeri yok’ dedi.

Birleşmiş Milletler İran’ın bu yıl içerisinde en az 250 kişiyi idam ettiğini belirtiyor.