117’inci doğum gününü kutlayan dünyanın en yaşlı insanı Emma, uzun yaşamın sırrını açıkladı

116 yıl 311 gün yaşayan ABD’li Susannah Mushatt Jones’un 12 Mayıs’ta yaşama veda etmesiyle “dünyanın en yaşlı insanı” unvanını devralan İtalyan Emma Morano 29 Kasım’da 117’inci doğum gününü kutladı. Morano, uzun yaşam�...

29 Kasım 1899 doğumlu Morano, dünyada 19. yüzyılda doğup da halen hayatta olduğu bilinen tek kişi. Üç yüzyıl gören, dünya savaşlarına, ülkesinin Monarşi’den Cumhuriyet’e geçişine tanıklık eden Morano halen İtalya’nın kuzeyinde, İsviçre sınırı yakınlarındaki Verbania kasabasında yaşıyor.

Geçen yıl New York Times gazetesine konuşarak uzun yaşam sırrını her gün çiğ yumurta yemesine ve yaklaşık 80 yıldır bekar olmasına bağlayan Morano, halen bu diyetini sürdürüyor. 74 yaşındaki yeğeni Maria Antonietta, “O’na her sabah köylülerden taze yumurta alıp getiriyorum. Yumurtaları çiğ olarak yiyor, sadece sarısını elbette” diyor. İki çiğ yumurtanın yanı sıra 100 gram kadar da çiğ et de tüketen Morano genellikle öğlen uykusundan sonra ballı ekmek, akşam yemeğinde de sebze çorbası yiyor. Morano son günlerde ise sadece iki yumurta ve biraz bisküvi yiyor.

Genetik faktörler ve özgür yaşam

Doktoru Carlo Bava, Morano’nun çok da dengeli bir diyetle beslenmediğini, anemi hastalığı yüzünden ağırlıklı olarak hayvansal protein aldığını söylüyor. Doktor Bava, Morano’nun uzun yaşamasının en önemli nedeninin genetik faktörler olduğunu savunuyor. Nitekim Morano’nun ailesinde 100 yaşını aşmış başka akrabaları da bulunuyor.

Ancak Bava, Morano’nun duygusal açıdan dayanıklı ve pozitif olduğunu da vurguluyor. Morano’nun, 6 aylıkken oğlunu kaybettiğini, kendisini döven kocasından boşandığını anlatarak “Kadınların itaatkar olmasının beklendiği faşist dönemde kocasını terk etti. Her zaman çok kararlıydı” diyor.

‘Kimsenin üzerimde egemen olmasını istemedim’

Hiçbir zaman sağlıklı bir evliliği olmadığını söyleyen Morano, “Bana, ‘Şanslıysan benimle evlenirsin ya da seni öldürürüm’ dedi. 26 yaşındaydım ve evlendim” diyor. Morano, aşık olduğu gencin 1. Dünya Savaşı’nda öldürülmesinin ardından kimseyle evlenmeyi düşünmemiş. Ancak eşinin kendisine şantaj yapması üzerine evlenmekten başka bir seçeneği olmadığını düşünmüş. Evliliği 1978’de o ölene kadar devam etse de, eşini evden kovmuş. Morano, 75 yaşına kadar çalışmış ve bir daha hiç evlenmemiş. Amerikan New York Times gazetesine yaptığı açıklamada ise bunun nedenini şöyle açıklamış: “Kimsenin üzerimde egemen olmasını istemedim.”

Yardımcısı Mila da 117 yıllık tecrübeye sahip Morano’nun kendisine tavsiyelerini şöyle anlatıyor: “Bana hep erkeklere karşı dikkatli olmamı, ilk önüme çıkanla nişanlanmamamı, hoşuma gitmiyorlarsa onları terk etmemi söyler.”