Zeytinin asırlardır süren efsanelerle dolu tarihçesi7 sene ÖNCE
Zeytinin asırlardır süren efsanelerle dolu tarihçesiKAMİL ERYAZAR
TBMM gündemindeki, zeytinlik alanların tanımının değişmesine neden olacak ve zeytinliklerin termik santrale, toplu konuta, sanayi tesislerine, maden ve taş ocaklarına dönüştürülebilmesine olanak sağlayan Zeytin Ağacı Koruma Kanunu’nda yapılacak değişiklik toplumun tepkisini çekti.
23 ayrı yasada değişiklik öngören, 73 maddelik “Üretim Reform Paketi” adlı yeni torba yasa tasarısının içerisinde zeytinlik alanlarla ilgili yeni düzenlemeler de yer alıyor.
‘Sanayinin Geliştirilmesi ve Üretimin Desteklenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve KHK'larda Değişiklik Yapan Kanun Tasarısı’nda yer alan ‘kamu yararı kararı alınmış yatırımlar için zeytinlik sahalarında yatırım yapılmasına izin verilmesine olanak sağlayan’ düzenleme tartışılıyor.
Meclis Komisyonu’ndaki tartışmalar basına ve topluma da yansıdı. Sosyal medyadaki tepkiler hızla çoğaldı. Şarkıcı Tarkan da, "Zeytin ağaçları Anadolu'nun hazinesidir, belleğidir. Rant için zeytin ağaçlarına kıymayın" tweetiyle tartışmalara katıldı.
‘Tarkan’ın zeytinlikleri mi varmış?’
Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanı Faruk Özlü ise Tarkan'ın sözlerine tepki göstererek, "Tarkan’ın zeytinlikleri mi varmış, ne yapacakmış zeytinlikleri? Tarkan’ın şarkılarını seviyoruz. Tarkan şarkılarını söylesin" dedi.
Neyse ki, zeytin üreticileri, CHP milletvekilleri ve toplumdan gelen tepkiler sonucunda hükümet şimdilik geri adım atmış gibi göründü.
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Faruk Özlü, bakanlıklarca kamu yararı kararı alınmış yatırımlar için zeytinlik sahalarında yatırım yapılmasına izin verilmesine olanak sağlayan düzenlemeyi, Sanayinin Geliştirilmesi ve Üretimin Desteklenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısından çıkaracaklarını bildirdi. Böylece bir dekarda 15'ten az zeytin ağacının olduğu yerleri, "zeytinlik saha" olmaktan çıkaran düzenlemeden geri adım atıldı. Zeytinlik alanlara konut, turistik tesis yapılamayacak. Üreticiler ise yasağın maden, sanayi tesislerini de kapsamasını istiyor.
Üreticiler sadece konut, turistik tesis yasağının zeytinlikleri korumayacağını, bu tasarıyla zeytinliklere maden, sanayi tesisi kurulmasının da yasaklanmasını istiyor. Bizzat Mustafa Kemal Atatürk tarafından hazırlanan ve1939’dan beri yürürlükte olan Zeytinlik Yasası’nın mevcut haliyle kalmasını istiyorlar.
Üreticiler, "Bu düzenleme zeytinliklerin ölüm fermanıdır. Bu düzeltme bizi kurtarmaz" dediler ve konuşmak istediklerini belirttiler. Üreticiler "Söz vermiyorsanız bizi gidiyoruz" deyip komisyonu terk ettiler.
Tasarı geri çekilmeseydi…
Türkiye'de 826 bin hektar zeytinlik alan üzerinde yaklaşık 167 milyon civarında zeytin ağacı bulunurken, yapılmak istenen değişiklikle tehdit altına girecek olan zeytinlik miktarı da 578 bin hektar alanda 117 milyon zeytin ağacına denk düşüyordu. Dünya zeytin üretiminin yüzde 10'unu, zeytinyağı üretiminin ise yüzde 6'sını karşılayan Türkiye, “Üretim Reform Paketi Kanun Tasarısı Taslağı”nda yer alan düzenleme ile ağaç ve doğa katliamının yanı sıra zeytin piyasasındaki gücünü de kaybedecek duruma gelecekti.
Üç yıl önce de Manisa'nın Soma ilçesi, Yırca Mahallesi'nde sabaha karşı 6 bin zeytin ağacı termik santral yapımı için köylüler darp edilerek kesilmişti. Aynı günün öğleden sonrasında ise Danıştay’dan yürütmeyi durdurma kararı çıkmıştı!
Meclis’te kabul edildi
Bu makale yayına hazırlandığı sırada, 2002’den bu yana 6 kez reddedilen Zeytincilik Yasası’nın doğrudan veya dolaylı değiştirilerek zeytinlik alanların imara açılmasını öngören düzenlemeleri öngören tasarı ne yazık ki Meclis’te kabul edildi.
Kabul edilen tasarıya göre, ‘Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, alternatif alan bulunmaması ve kurulun uygun görmesi şartıyla bakanlıklarca kamu yararı kararı alınmış yatırımlar için zeytinlik sahalarında yatırım yapılmasına izin verebilecek, bu yetkisini gerektiğinde valiliklere devredebilecek’.
Zeytin, incir ile birlikte tarih boyunca efsaneler konu olmuş iki kutsal ağaçtan birisi. Kutsal olmasının nedeni meyvesinin yanı sıra iki bin yılına kadar çıkabilen yüzyıllar ötesi uzun ömrü. Aynı zamanda barışın da simgesidir.
Zeytin, insanın varolduğu günden bugüne tüm toplumlarda önemsenmiş, hem sağlıklı yaşam hem de ülkelerin tarım ekonomisi açısından çok önemli bir bitkidir.
Bu araştırma dosyamızda, zeytinin tarihsel gelişiminden efsanevi öykülerine, Türkiye’de ve dünyada zeytincilik ile ekonomisini ayrıntılarıyla inceleyip değerlendirdik. Yarından itibaren okuyabilirsiniz.
DEVAM EDECEK…
YARIN: “Ölmez Ağacı”