2020 SOSYAL MEDYA RAPORU – 34 sene ÖNCE
2020 SOSYAL MEDYA RAPORU – 3
KAMİL ERYAZAR
Pandemi Sosyal Medya Kullanımını Nasıl Etkiledi? Dünyadaki Son Durum
Koronavirüs ile birlikte zorunlu evde kalan dünya, sosyal medyaya sarıldı. Geçen yıla göre sosyal medya kullanıcı sayısında yüzde 9,2’lik artış oldu.
COVID-19 salgınının beraberinde getirdiği yeni yaşam düzenine uyum süreci insanların günlük rutinlerini ve alışkanlıklarını değiştirdi. Salgın nedeniyle eve kapanmak zorunda kalan insanlar, bilgi almak, işlerini sürdürmek ve sosyalleşmek için sosyal medyayı daha yoğun kullanmaya başladı.
Pandemi sürecindeki karantina döneminde zorunlu evde kalma nedeniyle gelişen uzaktan eğitim ve evden çalışma modellerine bağlı olarak ‘video konferans’ uygulamalarına olan talep de arttı. Salgının henüz bitmemiş olması nedeniyle dünyanın dört bir yanında on milyonlarca kişi hâlâ ‘evden çalışmaya’ ve ‘uzaktan eğitime’ devam ediyor.
Pandemi döneminde tüm sosyal ağların kullanıcı sayıları ve kullanım süreleri arttı. Video, sosyal medyada en iyi performans gösteren içerik olmayı yine sürdürüyor. Bu dönemden en kârlı çıkanlar ise, Z kuşağının gözdesi, kısa video paylaşım ağı TikTok, video konferans – görüntülü konuşma uygulaması Zoom ile dünyanın en popüler dijital yayıncılık platformu, dizi ve film yayın ağı Netflix oldu.
SOSYAL AĞLAR, TRUMP’A KARŞI TAVIR ALDILAR
Yaklaşan ABD Seçimleri öncesinde tüm sosyal medya firmaları, Başkan Trump’ın spekülatif, yanıltıcı, ırkçı adaletsizliği öven ve şiddeti özendiren agresif paylaşımlarına karşı ortak tavır aldılar.
Twitter, ABD Başkanı Trump’ın ‘postayla oy kullanmanın seçimde usulsüzlüklere neden olacağını’ iddia ettiği bağlantılı iki tweet’ine “yanıltıcı içerik!” uyarısı ekleyerek, “Gerçeklere ulaşın” linkiyle, CNN ve Washington Post’un bu iddianın temelsiz olduğuna ilişkin haberlerine yönlendirdi.
Trump da, Twitter’ın iki paylaşımını “yanıltıcı” olarak işaretlemesinin ardından, sosyal medyayı kapatma tehdidinde bulundu: “Sosyal medya için ya yeni düzenleme getireceğiz ya da tamamen kapatacağız.”
Facebook’un kurucusu Zuckerberg ise, Twitter – Trump anlaşmazlığında, Twitter’ın uygulamasını ‘tehlikeli bir çizgi’ diye yorumlayıp, Trump’tan yana tavır aldı.
Facebook, ABD Başkanı Donald Trump’ın paylaşımlarına müdahale etmediği gerekçesiyle şirketin CEO’su Mark Zuckerberg’i eleştiren arayüz mühendisi Brandon Dail’i işten çıkardı.
Bu arada Trump, Twitter’ın uygulamasına tepki olarak, sosyal medya şirketlerinin paylaşılan içeriklere müdahale etmelerini engelleyecek bir kararnameyi de imzaladı.
İpler koptu!
Bu gelişmeler üzerine Twitter ile Trump arasındaki ipler iyice gerildi! Karşılıklı yaptırım atakları birbirini izledi. Twitter bu kez de, iki mesajına “teyit uyarısı” konulmasından sonra sosyal medya platformlarının daha sıkı denetlenmesini amaçlayan bir kararname imzalayan ABD Başkanı Trump’ın bir mesajına erişimi ‘şiddeti yücelttiği’ gerekçesiyle sınırladı.
Snapchat de tavır aldı
Twitter’dan sonra Snapchat de Başkan Trump’a karşı tavır alarak, resmi hesabını tanıtmayı bıraktığını açıkladı. Snapchat’in CEO’su Evan Spiegel, uygulamanın ‘Keşfet’ bölümünde bundan sonra Donald Trump’ın hesabındaki paylaşımları göstermeme kararı aldıklarını duyurdu: “Irkçı şiddet ve adaletsizliği körükleyen sesleri yükseltmeyeceğiz.”
Trump kendi sosyal ağını kurdu!
Twitter ile gerilim yaşayan ABD Başkanı Trump, olası diğer sosyal medya erişim kısıtlamalarını da öngörerek, kendi alternatif akıllı telefon uygulamasını kullanıma sundu.
Ancak popüler kısa video paylaşım ağı TikTok’u yasaklamaya hazırlanan ABD yönetimine karşı binlerce TikTok kullanıcısı, Trump’ın kampanya uygulamasını olumsuz eleştirilerle doldurdu. Uygulama geçici bir süre askıya alınmak zorunda kalındı.
Facebook da Trump’a karşı tavrını değiştirdi!
Facebook’un kurucu CEO’su Mark Zuckerberg de, kullanıcılar ve çalışanlarından gelen tepkiler üzerine Trump’a karşı tavır değiştirerek, yöneticilerine ‘içerik politikalarının’ yeniden gözden geçirilmesini istedi
Mark Zuckerberg ve eşi Priscilla Chan, kâr amacı gütmeyen kuruluş Chan Zuckerberg Girişimi (CZI) tarafından desteklenen bir grup bilim insanına gönderdiği ve düşüncelerini paylaştığı e-postada, Başkan Donald Trump’ın ülke çapında ırkçı adaletsizliğe karşı protesto gösterileriyle ilgili açıklamalarından ‘tiksindiklerini’ söylediler.
Bilim insanları son zamanlarda Facebook’un Trump’ın platformdaki gönderilerini nasıl ele aldığı konusunda endişelerini dile getirmişlerdi.
Facebook, ABD Başkanı Donald Trump’ın seçim kampanyası kapsamında bazı reklam ve paylaşımlarının nefret söylemi içerdiği gerekçesiyle kaldırıldığını duyurdu.
Facebook sözcüsü Andy Stone, CNN’e, Trump’ın sol kanatlı, antifaşist bir politik aktivist hareketi olan Antifa’yı hedef alan seçim reklamının Nazi sembolü içeren görseller kullanıldığı gerekçesiyle siteden kaldırıldığını söyledi.
DEV MARKALARDAN SOSYAL MEDYAYA REKLAM BOYKOTU
Bünyelerinde onlarca ünlü markayı bulunduran dünyanın en büyük iki tüketim ürünleri devi Unilever ve Procter&Gamble’ın (P&G) aldığı karar, Facebook ve Twitter üzerinde şok etkisi yarattı. Hemen ardından sosyal medya platformlarına bir darbe de Coca Cola’dan geldi.
Üç firma da ABD’de yaşanan gelişmeler nedeniyle bir süre sosyal medyaya reklam vermeyeceklerini duyurdu. Haberin etkisi borsada kendini kısa sürede gösterdi. Facebook ve Twitter’ın hisseleri ortalama yüzde 7 değer kaybetti.
‘En az yıl sonuna kadar reklam vermeyeceğiz’
Gıda sektöründe Algida, Lipton, Knorr, Calve, Hellmann’s; temizlik alanında Omo, Domestos, Yumoş, Cif ve kişisel bakım ürünlerinde ise Dove, Clear, Elidor, Rexona, Axe, Signal, Toni&Guy gibi markaları çatısında bulunduran Unilever, konuyla ilgili bir açıklama yayınladı. Şirket tarafından yapılan açıklamada, “Sorumluluk çerçevemiz ve ABD’deki kutuplaşmış atmosfer göz önüne alındığında en az yıl sonuna kadar Facebook, Instagram ve Twitter platformunda, ABD’de marka reklamı yayınlamamaya karar verdik. Buralara reklam vermek şu anda insanlara ve topluma değer katmayacak. Durumu izleyeceğiz ve gerekirse mevcut konumumuzu tekrar gözden geçireceğiz” denildi.
Unilever’ın facebook’a 2019’daki katkısı 42 milyon dolar
Unilever’ın küresel medya genel başkan yardımcısı Luis Di Como ise verdiği röportajda, “Mevcut kutuplaşma ve ABD’de yapılacak seçimleri düşünürsek, nefret söylemiyle ilgili daha fazla yaptırım uygulanması gerekiyor” ifadelerini kullandı. Reklam analiz şirketi Pathmatics’e göre Unilever, 2019’da Facebook’a verdiği 42 milyon dolarlık reklamla bu alanda 30. sırada yer aldı.
Sosyal medyaya bir kötü haber de Unilever’ın en büyük rakiplerinden biri olan P&G’den geldi. Ariel, Gilette, Braun, Pantene, Head&Shoulders, İpana, Oral-B, Prima gibi dünyaca ünlü markaları bünyesinde bulunduran grup da benzer bir karar aldı. P&G, “Reklamlarımızı, nefret ve ayrımcılık söylemleri ile dolu olan platformlardan çekiyoruz” açıklamasını yaptı.
Coca Cola: 1 ay boyunca reklam yok
Sosyal medya platformlarını zora sokan son açıklama ise Coca Cola’dan geldi. CEO James Quincey, şirketin internet sitesinde yer alan açıklamasında, “1 Temmuz’dan itibaren Coca Cola, tüm sosyal medya platformlarındaki ücretli reklamlarını en az 30 gün boyunca durduracak. Bu süreçte reklam standartlarımızı ve politikamızı gözden geçireceğiz. Dahası, sosyal medya platformlarındaki ortaklarımızın nefret ve şiddet içerikli söylemlerden uzaklaşmalarını umacağız” dedi.
Facebook’a darbe üstüne darbe
Donald Trump’ın şiddet içeren söylemlerini aynen kullandığı için eleştiri oklarının hedefi haline gelen Facebook artık bundan ekonomik olarak da etkileniyor. Sivil toplum kuruluşları, Temmuz ayı boyunca Facebook’a reklam verilmemesi için #StopHateforProfit (Kâr için nefreti durdur) kampanyasını başlatmıştı. Buna katılan ilk marka The North Face oldu. Ardından Verizon, Patagonia, REI, Upwork ve Dashlane da Temmuz’da Facebook’a reklam vermeyeceklerini, bu sürenin daha da uzayabileceğini duyurmuştu.
Kazandığı her 100 dolardan 98’i reklamlardan geliyor
Facebook, 2019’da gelirinin yüzde 98’ine denk gelen 69.7 milyar doları reklamlardan elde etti.
Başka bir deyişle, sosyal meyda devi geçtiğimiz yıl kazandığı her 100 doların 98’ini reklam verenlerden elde etti.
Ancak Facebook’taki büyük reklam harcamaları daha çok orta ve ufak ölçekli firmalardan geliyor. Zira Facebook’ta 8 milyon reklam veren var.
En çok harcama yapan ilk 100 firma ise yıl toplamında 4.2 milyar dolarlık reklam harcaması yaptı. Bu da reklam gelirinin sadece yüzde 6’sı anlamına geliyor. ABD basınında yer alan haberlere göre, geçtiğimiz günlerde başlayan Facebook boykotuna katılarak sosyal medya platformuna reklam vermeme kararı alan şirketlerin sayısı iki yüzü aştı.
Yaşanan bu gelişmeler, kendi şirket çalışanlarının bile hedefi haline gelen Mark Zuckerbeg’in sıkıntılı günler geçirmesine neden oluyor. Büyük baskı altında olan Zuckerberg, servetinde 7 milyar dolar kaybederek Bloomberg Milyarderler Endeksi’nde de üçüncü sıradan dördüncü sıraya geriledi.
FACEBOOK’UN DEĞERİ 56 MİLYAR DOLAR AZALDI, ZUCKERBERG 7,2 MİLYAR DOLAR KAYBETTİ
ABD Başkanı Donald Trump’ın bir paylaşımı ile alevlenen ırkçılık tartışmalarının gölgesinde şirketler ve Facebook arasında “Reklam Savaşı” başladı. Facebook’un piyasa değeri 56 milyar dolar azalırken, Zuckerberg’in net serveti de 82,9 milyar dolara düştü.
Aralarında Coca-Cola ve Verizon’un da bulunduğu onlarca şirketin, ABD Başkanı Donald Trump’ın şiddet içerikli paylaşımını silmeyen Facebook’tan reklamlarını çekmesi, Facebook CEO’su Mark Zuckerberg’e de “faturalandırıldı”.
Hisseleri yüzde 8,3 değer kaybeden şirketin 16 yıllık yöneticisi, 7,2 milyar dolar kaybetti.
Bloomberg Milyarderler Endeksi’ne göre, Facebook’un piyasa değerini 56 milyar dolar azaltırken, Zuckerberg’in net serveti 82,9 milyar dolara düştü.
36 yaşındaki CEO, “Dünyanın en zenginleri” listesinde Amazon CEO’su Jeff Bezos, Microsoft kurucusu Bill Gates ve lüks giyim markası Lousi Vuitton CEO’su Bernard Arnault’tan sonra dördüncü sıraya geriledi.
Gelen tepkiler üzerine bir açıklama yapan Mark Zuckerberg, Facebook’un şiddeti teşvik eden siyasilerin gönderilerini kaldıracağını söylemişti. Zuckerberg, hiçbir politikacıya ayrıcalık tanınmayacağını da sözlerine eklemişti.
NE OLMUŞTU?
25 Mayıs tarihinde Minnesota eyaletinde yaşayan Afroamerikalı George Floyd’un beyaz bir polis tarafından öldürülmesi sonrası tüm ülkeye yayılan ırkçılık karşıtı gösteriler polisin orantısız güç kullanması, süpermarketler ve Apple gibi şirketlere yağmalamanın başlaması ile çok kısa sürede önüne geçilemez bir hâl aldı.
Orduya sokağa inme emri veren ABD Başkanı Donald Trump’ın 29 Mayıs’ta yaptığı “Yağma başlarsa ateş açarız” paylaşımı ise tansiyonun yükselmesinde dönüm noktası oldu.
Twitter, tarihinde ilk kez bir devlet başkanının paylaşımını “şiddet içerdiği” gerekçesiyle sınırlandırdı.
Twitter’ın bu hamlesinden sonra gözler Facebook’a çevrildi ancak Facebook CEO’su Mark Zuckerberg’ten gelen “Başkan Trump’ın paylaşımı Facebook kurallarını ihlal etmiyor” açıklaması hem toplumda hem de şirket içinde çok fazla tepki aldı.
Zuckerberg’e göre Trump’ın açıklaması “ifade özgürlüğü” kapsamındaydı ve Başkan’ın paylaşımında da belirttiği gibi Ulusal Ordu görevlendirilecekse “toplumun bunu bilmesi gerekiyordu”. Zuckerberg’in bu açıklaması yönetim kademesini karıştırırken, bazı mühendisler istifasını sundu.
Altı İnsan Hakları Örgütü, İftira ve İnkârla Mücadele Birliği (Anti-Defamation League), Siyahi İnsanların Gelişmesi İçin Ulusal Birlik (NAACP), Uyuyan Devler (Sleeping Giants), Değişim için Renk (Color for Change), Özgür Basın (Free Press) ve Ortak Akıl (Common Sense), büyük şirketlere bir çağrıda bulunarak, Temmuz ayı boyunca Facebook’a reklam vermemelerini istedi.
Bunun üzerine uluslararası multimedya şirketi Verizon, spor giyim markaları Patagonia ve The North Face; Dove, Ben & Jerry’s ve Hellmann’s gibi markaların sahibi Unilever boykota katıldıklarını açıkladı.
Dünyanın en büyük içecek markası Coca-Cola da resmi olarak boykota katılmadığını söylese de tüm sosyal medya platformlarından reklamlarını çekeceğini duyurdu. Şirketten yapılan açıklamada “Irkçılığa bu dünyada yer yok. Irkçılığa sosyal medyada da yer yok. Reklam politikamızı yeniden gözden geçirip bir revizyona ihtiyacı olup olmadığına bakacağız” denildi.
DEVAM EDECEK…
GELECEK BÖLÜM: Pandemi dönemi ve karantina sürecinden en kârlı çıkan ZOOM ile yeni dünya milyarderi Eric Yuan’ın ilginç yaşam ve başarı öyküsü…
ÖNCEKİ BÖLÜM:
- Paylaş
Sonraki Haber
