Tablet Medya ve Dijital Gazetecilik

Kamil Eryazar ‘İnternet Gazeteciliği ve Dijital Medya’ yazı dizimizin 12. Bölümü’nde, bu kez de hızla yaygınlaşan tablet kullanımına koşut gelişen yeni medya ve dijital gazeteciliği inceliyoruz. Yazının bulunuşundan sonra tabletlerle başlayan insanlığın kültürel evrimi, ...

Kamil Eryazar

‘İnternet Gazeteciliği ve Dijital Medya’ yazı dizimizin 12. Bölümü’nde, bu kez de hızla yaygınlaşan tablet kullanımına koşut gelişen yeni medya ve dijital gazeteciliği inceliyoruz.

Yazının bulunuşundan sonra tabletlerle başlayan insanlığın kültürel evrimi, trajik bir sarmal-süreç sonunda yine gelip tabletlere dayanmıştır!

Haberi cebimizden çıkartıyoruz!

Bundan tam 12 yıl önce Comdex Fuarı’nın açılış konuşmasında Bill Gates ilk kez Tablet PC’den söz etmiş ama ilk uygulamaya geçiren ise Apple olmuştur.

Apple’ın Kurucusu ve CEO’su Steve Jobs’un kameralar karşısına geçip de iPad’i tanıttığı 27 Ocak 2010 günü, aynı zamanda geleneksel basılı medyanın saltanatının yıkılışında geri sayımın başladığı önemli bir tarihtir.

Steve Jobs tanıtımını yaptığı iPad’den oldukça emindi. Apple’ın dahi CEO’su Jobs, o gün “Notebooklar hiçbir şeyde daha iyi değiller. Ama bizde daha iyi olan bir şey var. Ona iPad diyoruz” demişti. Ürün tanıtıldıktan sonraki ilk zamanlarda pek çok olumsuz eleştiri yapılmıştı. Ancak Apple bir aydan kısa bir süre içinde, lokomotif ürünü iPhone’un bile aynı zaman diliminde ulaştığı satış sayısını ikiye katlayarak, bir milyon adet iPad satmıştı. iPad, tabletle öyle özdeşleşmişti ki, artık pek çok kullanıcı tablet yerine iPad adını tercih edecekti. iPad, kısa sürede tabletin ‘jenerik’ markası ve adı olmuştu.

Hemen arkasından iPad’in açtığı bu yoldan pek çok marka tablet pazarına peş peşe girdiler. Samsung, Motorola, Asus, Acer, Piranha, Polypad, Obio gibi markalarla tablet pazarı zenginleşti.

Tabletler artık hayatımızdaki dördüncü ekran

Yapılan çoğu araştırmaya göre, tabletlerin 2013 içerisinde PC satışlarını yakalaması ve hatta geçmesi bekleniyor. NPD DisplaySearch Quarterly Mobile PC Shipment and Forecast Report verilerine göre, notebook PC’ler hızla yerlerini tabletlere bırakıyor.

BI Intelligence’in araştırmasına göre ise, 2011 yılında tüm dünyada 65 milyon olan tablet satışları 2012 yılında 135 milyona ulaştı ve 2016 yılında bu rakamın 442 milyonun üstüne çıkması bekleniyor. Tablet pazarındaki bu artışta Apple, Samsung, Google gibi büyük markaların çıkaracağı ürünlerinin etkin rol oynayacağı öngörülüyor.

DorInsight’ın ‘Tablet Kullanım Eğilimleri’ Araştırması’na göre de, Türkiye’nin yüzde 59’u bir yıl içerisinde tablet sahibi olmayı düşünüyor.

Şarjınız bitmediği sürece haber her yerde sizinle

SMG & Global Web Index Türkiye Araştırması sonuçlarına göre, Türkiye’de tablet kullanım amaçlarının başında yüzde 64 ile haber okumak geliyor. Sosyal ağlardaki profillere erişmek (yüzde 61), satın almak için ürün veya hizmet aramak (yüzde 57), video izlemek (yüzde 57), harita hizmeti kullanmak (yüzde 47), bankacılık işlemlerini kullanmak (yüzde 41) ve bir web sitesine fotoğraf yüklemek ise (yüzde 39) olarak sıralanıyor.

Birçok gazete ve dergi artık tablet versiyonlarını da hazırlıyorlar. Gelecekte ise tablet bir versiyon değil, tek yayın platformu olacağa benziyor.

IPTV teknolojisi ile nasıl ki televizyon ve internet birleşmişse, tablet bilgisayar teknolojisi ile de kağıda basılı gazeteler ile dijital gazeteler birleşecektir.

Dünyanın haberi artık parmağımızın ucunda!

Dünyanın en büyük medya patronu, Avustralya doğumlu ünlü milyarder Rupert Murdoch da bu geleceği görenlerdendi! The Times, The Sun, The Wall Street Journal gazetelerinden, FOX televizyonu, Twentieth Century Fox film şirketine kadar medya ve ilişkili pek çok yatırımın sahibi olan Murdoch, tablet PC’lerin gençleri gazete okumaya özendirerek pazarı büyüteceğini ve şimdiye kadar internetteki ‘bedavacılığı’ ortadan kaldırarak, okuyucuları/tüketicileri para ödemeye alıştıracağını söylemiştir.

Tüm dünyada yüz milyonlarca kişinin Tablet PC sahibi olacağı öngörüsünde bulunan Murdoch, “Bu cihazlarla yapabileceğimiz çok şey var. Bu cihazlar teknolojik olarak geliştikçe biz de haber sunumu yöntemlerimizi geliştirmek zorunda kalacağız” diye eklemiştir.

Matbaa ve dağıtım kamyonlarına bağlı olmayan habercilik!

İspanyol asıllı ünlü gazete sayfa tasarımcısı Mario Garcia, “Gelecek tabletlerdir. Bu şekilde çalışmaya alışalım. Tablet çıktığı zaman bilgiyi sunacak platformlar tamamlanmış oluyor. Geleceği düşünen her gazetenin tablet versiyonu olmalı. Bir yıl sonra belki 40-60 tablet seçeneği olacak. Bu, basılı medyanın ortadan kalkacağı anlamına gelmiyor.” diyor. Mario Garcia, ‘Hamlet’s Blackberry’ (Hamlet’in Blackberry’si) kitabının yazarı William Power’ın “Kağıttaki dinamiğin bilişsel, kültürel ve sosyal boyutları vardır. Bu yüzden kağıt ebedidir.” sözlerini de dipnot olarak ekliyor.

Mario Garcia, “Yazı işlerinde tabletle ilgili artık daha az endişe var. Bundan para kazanmak için herkes biraz acele etmeye başladı. 5 yıl sonra pek çok medya kuruluşunun gelirinin yüzde 30’u tabletlerden gelecek.” diyor. Garcia, “Tablet tam anlamıyla bir gazete değildir. Bugünün baskısını PDF olarak okuyamazsınız. Televizyon da değildir. Hepsinden birazdır ama daha fazlasıdır aynı zamanda. Eşsiz, benzersiz yakınlığı sunar. Kendine has bir canlıdır.” diye de ekliyor.

Basılı medyada yaprak dökümü

1933 yılında yayınlanmaya başlayan ve ABD’nin haftalık en çok satan ikinci dergisi olan ünlü Newsweek, Aralık ayı sonunda son basılı nüshasını yayınlayarak, yeni yıldan itibaren sadece dijital ortamda yayınlanacağını duyurmuştu.

Şirketten yapılan açıklamada, Newsweek’in büyüyen tablet ve online pazarda kendine bir avantaj elde etmeyi hedeflediği belirtilmiş, okuyucular arasında tablet kullanımının her geçen gün hızla arttığı kaydedilerek, dijital ortamın bir fırsat olduğu vurgulanmıştı.

Ancak dijital olarak yayınlanmaya başladıktan sonra Brezilya-İngiliz ortak girişimi olan bir şirketten yatırım alan dergi, 4 Şubat’tan itibaren isim değiştirip “Back in Print” adıyla yeniden basılı nüshasıyla da okurlarıyla buluşmuştu.

New York Times’ın sahibi Arthur Sulzberger de bir konuşmasında, ‘yakında matbu olarak yayınlanmayacağız’ demiş ve gazetenin tablet versiyonuna ağırlık verileceğini belirtmiştir.

İsviçre’de St. Paul şirketinin kuruluşlarından biri olan ve Fribourg’da yayınlanan “La Liberté” gazetesi de bu yıl kapanacağını duyurdu. “La Liberté” gazetesi yönetimi yaptığı açıklamada, 135 yıllık gazetenin kapanmasının en önemli nedeninin ekonomik krize bağlı olarak ilanların azalması ve satışların düşmesiyle personel giderlerinin artması olduğu kaydedildi.

Şimdiki haberler çok ‘dokunaklı’!

Ancak, geleneksel basılı medya, hatta televizyon kanalları ve haber portalları, tıpkı internetin ilk çıkış döneminde olduğu gibi, tablet yayıncılığına geçişte de uyum sorunu yaşayarak yavaş kalmışlar, sağladığı olanaklardan pek de yararlanamamışlardır.

İlk başlarda gazetelerin tablet uygulamalarının nasıl olması gerektiği tam olarak algılanamamıştır. Kimi gazeteler web sitelerini tablete uyarlarken, kimileri sayfalarının jpeg formatlı görüntülerini koymuş, kimileri de çözümü sayfalarını PDF formatına çevirerek yüklemekte bulmuşlardır. Dolayısıyla sayfaların indirilip yüklenmesi, haberlerin büyütülmesi, text olarak yer almaması ve çevrilmesinde sorunlar yaşanmıştır. Video ve orjinal fotoğraf galerileri olmayan haberler yavan kalmış, ilgi görmemiştir.

Ancak HTML 5 tabanlı uygulamalara geçilmesiyle birlikte gerçek anlamda tablet medya yayıncılığı başlamıştır. Bunun en başarılı örneklerinden biri de “Tabletteki Hürriyet değil, tablete özel Hürriyet” sloganıyla tanıtılan ve Apple Store’de 1 numaraya yerleştiği söylenen Hürriyet’in tablet uygulamasıdır. Ancak ‘tablet uygulaması’ olduğu için sistemin sadece yatay görüntülenebilmesi, dikey okunmaması, okunulan haberlerin Twitter, Facebook gibi sosyal ağlarda paylaşabilme, e-mail, link gönderebilme olanaklarının olmayışı gibi eksikler nedeniyle de eleştirilmektedir.

Siz neredeyseniz haber orada

Gazetelerin ücretli tablet uygulamaları, internetteki ‘bedava okuma – izleme’ alışkanlığını da değiştirmeye başlamıştır.

Sosyal medyadaki ‘içerik kraldır’saptaması yavaş yavaş ‘markalı içerik kraldır’ tanımına dönüşmeye başlamıştır. Ancak markalı içeriğin de, aplikasyonlar, sosyal medya kullanımı, API’ler gibi birbirine entegre platformlarda kullanılabilir modellerinin geliştirilmesi gerekiyor.

İşte böyle… Yazının bulunuşundan sonra tabletlerle başlayan insanlığın kültürel evrimi, trajik bir sarmal-süreç sonunda yine gelip tabletlere dayanmıştır!

Dijital Dünya, ‘Kağıttan Medya’yı Yutacak mı?

‘Future Exploration Network’ adlı futurist düşünceler kuruluşu, dünyada basılı gazetelerin son yayın tarihlerini 2040 Yılı olarak öngörmektedir. Bu tarih Amerika’da 2017, İngiltere’de 2019, Almanya’da 2030, Rusya ve Türkiye’de ise 2036 olarak belirtilmiştir.

17. Yüzyıl’da gazeteler ortaya çıktığı zaman, artık kitapların ortadan kalkacağı söylenmişti. Radyo ve televizyon çıktığı zaman da, kitaplar gazeteler dergiler biter artık denilmişti. Bir sonraki, bir öncekine ayrılan zamanı ve etkisini azaltsa bile, hiçbir zaman tümüyle yok etmedi. Çünkü işlevleri farklıydı ve yüzde yüz çakışmıyorlardı. Üstelik diğer bir yandan insanlığın kültürel evriminde birbirlerini desteklemiş, özendirmişlerdir.

iPad türü tablet bilgisayarların yaygınlaşıp, fiyatları da ucuzlayarak daha geniş kitleler tarafından kullanılmaya başlandığında, basılı medyanın sonu gelmese bile, kapasite ve etkinliğinin çok azalarak sembolik hale geleceği de bir gerçektir.

Belki de şimdi günlük olarak çıkan gazeteler, 20-30 yıl sonra hafta sonları tabloid boyda yayınlanan zengin içerikli, keyifli, nitelikli koleksiyon dergilerine dönüşeceklerdir.

(*) Grafikler, Madvertise ve Mobilike tarafından ortak yayınlanan Madreport dergisinden alınmıştır.

Devam Edecek…

Gelecek Bölüm: Global İletişim Aktivistleri: “Game Over!” (Oyun Bitti!)

Dijital Alemin Kralı: Blogger

‘İnternet Gazeteciliği ve Dijital Medya’ yazı dizimizin daha önceki bölümlerine bu linklerden ulaşabilirsiniz:

http://www.farklibirbakis.com/dijital-medyanin-zorluklari-ve-dezavantajlari/

http://www.farklibirbakis.com/dijital-medya-geleneksele-gore-daha-bagimsiz/

http://www.farklibirbakis.com/internet-gazeteciligi-ve-dijital-medya/

http://www.farklibirbakis.com/dijital-gazetecilikteki-en-onemli-ustunluk-olan-hiz-bazen-felaket-getiriyor/

http://www.farklibirbakis.com/siyasette-sosyal-medya-kullaniminin-onemi/

http://www.farklibirbakis.com/internet-gazetecilerinin-henuz-adi-yok/

http://www.farklibirbakis.com/turkiyede-dijital-gazetecilik-ve-internet-haberciligi/