KORONA GÜNLERİNDE GAZETECİLİK5 sene ÖNCE
KORONA GÜNLERİNDE GAZETECİLİK
Kamil Eryazar
‘İnternet Gazeteciliği ve Dijital Medya’ yazı dizimizin 17. Bölümü’nde, 7 Eylül 2009’da Almanya’da Dijital Gazeteciler tarafından yayınlanan “İnternet Bildirgesi”ni yayınlıyoruz.
İNTERNET BİLDİRGESİ
1. İnternet farklıdır!
İnternet farklı kamu alanları, farklı terimler ve farklı kültürel beceriler yaratır. Medya günümüz teknolojik gerçeklerini görmezden gelmekten ve onunla boğuşmaktan vazgeçip, çalışma yöntemlerini bu gerçeklere uyarlamalıdır. Onların görevi mevcut teknolojiyi dayanarak gazeteciliğin en iyi biçimini geliştirmektir. Bu yeni gazetecilik ürünlerini ve yöntemlerini içerir.
2. İnternet bir cep boyutu medya imparatorluğudur!
Web, mevcut medya yapılarını, eski sınırları ve oligopolleri aşarak yeniden düzenliyor. Yayın ve medya içeriğinin yayılması artık yüklü yatırımlar gerektirmiyor. Gazetecilik öz-kavramı, neyse ki, onun enformasyonun akışını düzenleme ve filtreleme görevinden kurtarıyor. Geriye gazeteciliği sıradan yayından ayıran gazetecilik kalitesi kalmaktadır.
3. İnternet toplumdur; toplum internettir!
Sosyal ağlar, Wikipedia veya You Tube gibi Web-tabanlı platformlar batı dünyasında insanların çoğu için günlük yaşamın bir parçası haline gelmiştir. Onlar telefon ya da televizyon gibi erişilebilir. Eğer medya şirketleri var olmaya devam etmek istiyorsa, bugün kullanıcılarının dünyasını anlamalı ve iletişim formlarını kucaklamalıdır. Bu kucaklama sosyal iletişimin temel formlarını: dinleme ve yanıtlamayı, yani diyaloğu da içerir.
4. İnternet özgürlüğü dokunulmazdır!
İnternet, açık mimarisi sayısal iletişen bir toplumun ve dolayısıyla, gazeteciliğin temel bilişim yasasını oluşturmaktadır. Bu özel ticari ya da siyasi çıkarların, çoğu kamu yararı iddiası arkasında gizlenerek, korunması uğruna değiştirilemez. Nasıl yapıldığından bağımsız olarak, internet erişimin engellenmesi serbest bilgi akışını tehlikeye atmakta ve bilgi erişim temel hakkını bozmaktadır.
5. İnternet bilginin zaferidir!
Yetersiz teknolojisi nedeniyle medya kuruluşları, araştırma merkezleri, kamu kuruluşları ve diğer kuruluşlar bugüne kadar dünyadaki bilgileri derlemiş ve sınıflandırılmıştır. Bugün her yurttaş kendi kişisel haber filtrelerini oluşturabilir, arama motorları ile daha önce hiç bilinmeyen boyutta bir bilgi hazinesine ulaşabilir. Bireyler artık her zamankinden daha iyi şekilde bilgilenebilir.
6. İnternet gazeteciliği (değiştirir) geliştirir!
İnternet üzerinden, gazetecilik yeni bir şekilde kendi toplumsal-eğitimsel rolünü gerçekleştirebilir. Bu bilginin sürekli değişen, devamlı süreç olarak sunulmasını içerir; basılı medyanın değişmezliğinin kaybı bir artıdır. Bilginin bu yeni dünyasında hayatta kalmak isteyenlerin, yeni bir idealizmle, yeni gazetecilik fikirlerine sahip olması ve bu yeni potansiyeli kullanmaktan zevk alması gerekir.
7. Net, ağ gerektirir!
İnternet linkleri bağlantılardır. Birbirimizi bu bağlantılar ile biliyoruz. İnternet bağlantılarını kullanmayanlar kendilerini sosyal söylemin dışında tutmaktalar. Bu geleneksel medya şirketlerinin web siteleri için de geçerlidir.
8. Linkler ödüllendir, alıntılar süsler!
Arama motorları ve birleştiriciler(portallar) kaliteli gazeteciliği kolaylaştırır: Onlar uzun vadede olağanüstü içeriğin bulunabilirliğini artırır ve böylece yeni ve kamusal bilgi dünyasının ayrılmaz bir parçasıdır. İnternet bağlantıları ve alıntılar yoluyla Referanslar, özellikle yaratıcısından herhangi bir izin ya da ücret gerektirmeyenler, ilk etapta ağ üzerindeki sosyal söylem kültürünü mümkün kılar. Bunların hepsi şüphesiz korumaya değerdir.
9. İnternet siyasi söylem için yeni bir mekandır!
Demokrasi katılım ve bilgiye erişim özgürlüğü ile büyür. Siyasi tartışmanın, geleneksel medyadan İnternete aktarılması ve halkın etkin katılımı ile bu ortamın genişletilmesi, yeni gazeteciliğin görevlerinden birisidir.
10. Bugün basın özgürlüğü, düşünce özgürlüğü anlamına gelir!
Alman Anayasası’nın 5. maddesi meslekler ya da geleneksel iş modelleri için koruyucu haklar içermez. İnternet, amatör ve profesyonel arasındaki teknolojik sınırları geçersiz kılar. Bu nedenle basın özgürlüğü ayrıcalığı, gazetecilik görevlerin yerine getirilmesine katkıda bulunabilecek herkes için geçerli olmalıdır. Nitelik açısından, ücretli ve ücretsiz gazetecilik arasında bir ayrım yapılmamalı, ama iyi ve kötü gazetecilik arasında yapılmalıdır.
11. Çok fazla bilgi diye bir şey yoktur!
Bir zamanlar, kilise gibi kurumlar kişisel farkındalık yerine ‘güce’ öncelik verdiler ve tipo matbaa makinesi bulunduğunda denetimsiz bilgi akışına karşı uyardılar. Diğer taraftan, broşürcüler, ansiklopediciler ve gazeteciler, hem birey hem de bütün olarak toplum için, daha fazla bilginin daha fazla özgürlüğe yol açtığını gösteren bu önerme bu gün için de geçerlidir.
12. Gelenek bir iş modeli değildir!
Gazetecilik içeriği ile internet üzerinden para kazanılabilinir. Zaten, bunun birçok örneği bu gün var. Ancak, şiddetli rekabet nedeniyle, iş modelleri internetin yapısına uyarlanmalıdır. Kimse bu hayati uyarlama sürecinden statükoyu korumaya yönelik politikalarla kaçınmaya çalışmasın. Gazetecilik açık rekabetle net üzerinden iyi finansal çözümler bulmalı ve cesaretle bu çözümlerin çok boyutlu uygulamalarına yatırım yapmalıdır.
13. ‘Copyright’ internet üzerinden bir sivil görev haline gelir!
‘Copyright’, internette enformasyonun düzenlenmesinde merkezi bir köşe taşıdır. Yaratıcıların kendi içeriklerinin dağıtımının türü ve kapsamı üzerinde karar hakkı, internet üzerinde de geçerlidir. Aynı zamanda, telif hakkı eski tedarik mekanizmalarını korumak ve yeni dağıtım modelleri ya da lisans yapılarını engellemek için kullanılamaz. Mülkiyet yükümlülükleri kapsamaktadır.
14. İnternette çok para vardır!
Gazetecilik çevrimiçi hizmetleri reklam yoluyla finanse eder. Bir okuyucu, izleyici ya da dinleyicinin zamanı değerlidir. Gazetecilik sektöründe, bu ilişki her zaman finansmanın temel bir ilkesi olmuştur. Gazetecilik açısından geçerli yeni finans modelleri bulunmalı ve test edilmelidir.
15. İnternette olan, internette kalır!
İnternet gazeteciliği yeni bir nitelik kazandırıyor. Online, metin, ses ve görüntüleri artık geçici olmak zorunda değil. Onlara yeniden erişilebilinir, böylece çağdaş tarihin bir arşivi oluşur. Gazetecilik, bilginin gelişmesi, yorumlanması ve oluşan hataları göz önüne almalı, yani kendi hatalarını kabul etmeli ve şeffaf bir şekilde onları düzeltmelidir.
16. Kalite en önemli nitelik olmaya devam ediyor!
İnternet ortaya düzgün ürünler de çıkartır. Sadece güvenilir, seçkin ve olağanüstü olanlar, uzun vadede sürekli izlenecektir. Kullanıcıların talepleri artmıştır. Gazetecilik bunları yerine getirmeli ve sık sık güncellediği ilkelerine bağlı kalmalıdır.
17. Herkes için…
Web, 20. Yüzyıl kitle iletişim araçlarından üstün bir toplumsal değişim altyapısı oluşturur. Şüphe halinde, “Wikipedia kuşağı”, kaynağın güvenirliğini belirlemek, haberi geriye gidip orijinal kaynağında izleme, araştırma, denetleme ve değerlendirmek yeteneğine – tek başına ya da bir grup olarak sahiptir. Bunu küçük gören ve bu becerilere saygı göstermeye istekli olmayan gazeteciler internet kullanıcıları tarafından ciddiye alınmaz. Çok haklılar! İnternet eskiden alıcı olarak bilinen, okuyucu, dinleyici ve izleyicilerle, doğrudan iletişim kurma ve onların bilgilerinden yararlanmayı sağlar. “Her şeyi bilen” gazeteciler değil, iletişim kuran ve araştıran gazeteciler ilgi görmektedir.
Devam Edecek…
Gelecek Bölüm: SON DAKİKA ‘Hız’ ile ‘doğruluk’ arasındaki ince çizgi!
Yazı Dizisinin Önceki Bölümü: http://www.farklibirbakis.com/wikileaksin-ardindan-bu-kez-de-offshoreleaks-belgeleri-dunyayi-sarsti-2/
- Paylaş
Sonraki Haber
