Medya

IV. Ulusal Yeni Medya Kongresi İzmir’de Gerçekleştirildi

Alternatif Bilişim Derneği tarafından bu yıl dördüncüsü düzenlenen ‘Yeni Medya Çalışmaları Ulusal Kongresi’ 4-5 Ekim tarihleri arasında İzmir’de yapıldı. Kongre’nin bu yılki teması “Yeni Eşitsizlikler”di....

KAMİL ERYAZAR

Alternatif Bilişim Derneği tarafından, İzmir Barosu’nun salonlarında düzenlenen Yeni Medya Çalışmaları 4. Ulusal Kongre sona erdi. İki gün süren Kongre’de gerçekleştirilen 15 ayrı oturumda, sunulan 77 akademik bildiriden 60’ının da canlı sunumu yapıldı. Ayrıca kongre kapsamında 10 araştırmacı akademisyen tarafından 6 atölye çalışması da gerçekleştirildi.

4. Ulusal Yeni Medya Kongresi’nde, güvencesizleşen dijital emek süreçleri, dijital teknoloji şirketlerinin yarattığı eşitsizlikler nedeniyle demokratik ve çoğulcu katılım süreçlerinde yaşanan olumsuzluklar, dijital okuryazarlığın geliştirilmesinde yaşanan eşitsizliklerin yol açtığı yankı odaları konuları tartışıldı. Toplum ve bilgi arasındaki eşitsiz ilişkinin masaya yatırıldığı Kongre’de, dijital iletişim süreci bu açıdan ele alındı. Buradan hareketle de, Kongre’nin bu yıl ki teması da “Yeni Eşitsizlikler” olarak belirlendi.

Kongre’de, yeni medyanın sınıf, cinsiyet, etnik kimlik, yaş, sahiplik yapısı, algoritmik kültür ve haberciliğin dönüşümü gibi alanlardaki eşitsiz ilişki ve yapılara etkisi tartışıldı.

4. Ulusal Yeni Medya Kongresi’ni, bildiri sunan 100’e yakın akademisyenin yanı sıra 300’ü aşkın da izleyici takip etti.

Yeni Medya Çalışmaları Ulusal kongresinin ilki 2013’te Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi, ikincisi 2015’te Kadir Has Üniversitesi İletişim Fakültesi işbirliği ile gerçekleşmişti. Üçüncü kongreden itibaren ise Barış İçin Akademisyenler bildirisini imzalayan akademisyenlerin içinde bulunduğu durum nedeniyle Kongrenin herhangi bir üniversitede yapılmaması kararı alındı.

“Kurumsal akademi dışında da özgürce bilgi üretmek mümkün” diyerek yola çıkan Kongre bileşenleri, üçüncüsünü 2017 yılında Ankara Cer Modern’de yaptığı kongrenin dördüncüsünü ise bu hafta sonu İzmir’de yapıldı.

Alternatif Bilişim Derneği Başkanı Faruk Çayır’in açılış konuşmasından:

https://t.co/mlDSXwLxuZ

— Yeni Medya Kongre (@YeniMedyaKongre) October 4, 2019

ÖZGÜRLÜK İÇİN GÜVENLİ İLETİŞİM

Kongre’nin açılış konuşmasını, Alternatif Bilişim Derneği Başkanı Av. Faruk Çayır yaptı. Çayır konuşmasında, güvenli iletişim hakkını savunduklarını, teknolojinin ve internetin insanı daha fazla özgürleştirmesi için mücadele ettiklerini belirtti.

Daha sonra söz alan Alternatif Bilişim Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Tezcan Durna da, dijital eşitsizliklere dikkat çektiği konuşmasını, “Umarız sadece barış istedikleri için akademiden uzaklaştırılan bu meslektaşlarımız en yakın zamanda işlerine, derslerine ve öğrencilerine geri dönerler” sözleriyle tamamladı.

Yönetim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Tezcan Durna’nın konuşmasından:

Tezcan Durna Yeni Medya Çalışmaları Kongresinde dijital eşitsizliklere dikkat çekiyor #YMK4 #yeniesitsizlikler https://t.co/JDDNFaZU4K

— Yeni Medya Kongre (@YeniMedyaKongre) October 4, 2019

Kongre’deki ilk sunumu ise konuk akademisyen Hollanda Groningen Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Elisabetta Costa yaptı. Costa, “Sosyal medya ve toplumsal eşitsizlik: Etnografik bir yaklaşım” adlı sunumunda, Mardin’de gerçekleştirdiği göçmenlerle ilgili “ölçülebilir sosyallik” odaklı sosyal medya araştırmasındaki bulguları aktardı.

OTURUM ve ATÖLYE KONULARI

Yeni Medya Çalışmaları IV. Ulusal Kongresi’ndeki oturumlarda, “egemen toplumsal cinsiyet rolleri, katılımcı kültür, eşitsizlik ilişkileri, dijital gözetim ve yönetişim, dijital kültür, yeni medyada araştırma ve araştırmacı, dijital beceriler ve okuryazarlıklar, dijital medyada habercilik, göç yolları, dijital sanat, kamusal alan ve yurttaşlık, yeni sorular ve araştırma alanları” konuşuldu.

Kongre kapsamında düzenlenen 15 oturumda, “Egemen toplumsal cinsiyet rollerini dönüştürmek mi, yeniden üretmek mi?”, “Dijital Gözetim ve Yönetişim”, Yeni Medyada Araştırma ve Araştırmacı”, “Yeni Medyada Habercilik” konulu sunum ve tartışmalar yapıldı. Yine Kongre kapsamında orurumların dışında ayrıca atölye çalışmaları da yapıldı. Düzenlenen 6 atölyede, “Gazeteciler için Yeni Medya Atölyesi, Kişisel Verilerin Korunması ve Dijital Güvenlik Atölyesi; Veri Okuryazarlığının Veriye Ulaşmada, Okumada ve Yorumlamada Rolü Atölyesi, Dijital Eşitsizliği Önlemek için İlk Kodumu Yazıyorum Atölyesi; Yeni haber üretim pratiği olarak gazetecilikte drone kullanımı” adlı çalıştaylar gerçekleştirildi.

YENİ MEDYA ve EŞİTSİZLİKLER

4. Ulusal Yeni Medya Kongresi’nde, toplumsal sınıf, cinsiyet, etnisite gibi birçok alanda eşitsizlikler yeni iletişim teknolojilerinden çok daha önceye dayansa da yeni medyanın bu tür eşitsizliklere nasıl yansıdığı tartışıldı. Gerek küresel gerekse yerel ölçekte dijital/yeni eşitsizliklerin eğitim, kültür, ticaret gibi alanlarda ne gibi görünümler yarattığı ele alındı. Yeni biçimler kazanan eşitsizliklerle mücadelede yeni medyanın sunduğu fırsatlara dair görüşler dile getirildi.

Kongre’de, bilginin ya da verinin yerel ve küresel ölçekte hareketinin, geleneksel eşitsizlikleri yeniden ürettiği, ilaveten yeni eşitsizlikler yarattığı görüşü ön plana çıktı. Aynı şekilde iletişim teknolojilerini üretenlerle tüketenler arasındaki mücadelenin şiddetle devam ettiği ve bunun da küresel düzlemde mevcut eşitsizlikleri devam ettirmekle kalmayıp, iktisadi, siyasi ve kültürel açıdan eşitsizlikler yarattığı ifade edildi. Sunulan bildirilerde dijital teknoloji ve dijital içeriğin üreticisi ve/veya tüketicisi olmanın ülkeler arası eşitsizliği de etkilediği vurgulandı.

Kongrede, “Yeni Medyada Habercilik: Vaatler ve Sorunlar” ve “Haber Odalarında Neler Oluyor” başlıklı, , yeni medyada habercilik pratikleri, olanakları ve sorunları ile yeni medyanın gazeteciler ve gazetecilik üzerindeki etkilerine ilişkin iki oturum düzenlendi.

“YENİ MEDYA EŞİTSİZLİKLERİ ARTIRARAK SÜRDÜRÜYOR”

İki gün süren Yeni Medya Çalışmaları IV. Ulusal Kongresi’nin kapanışında bir de ‘Sonuç Bildirgesi’ yayınlandı.

Bildirge’de, kadınlara yüklenen cinsiyetçi kalıp yargıları, iş yapma pratikleri Instagram, Facebook gibi platformlarda da devam ettiği belirtildi. Yeni iletişim teknolojilerinin, kuşaklar arası bölünmeyi giderek arttırdığı, hatta kuşaklar arası zaman aralığını daraltığına değinildi. İktisadi, siyasi ve etnik bağlamda egemen olan grupların, eğitimli kesimler, gençler, kent merkezlerinde yaşayanların yeni iletişim teknolojilerine ulaşmada ve bunları kullanmada daha avantajlı bir konumda oldukları belirtildi.

Sonuç Bildirgesi’nde ayrıca Google, Facebook ve Twitter gibi teknoloji üreticisi küresel şirketlerin, enformasyon üzerinde tekel kurdukları için dünyanın veri akışını kontrol edebildikleri ve bu verileri gerektiğinde kullanarak dünya düzenini kendi yaşam dünyasal bakış açılarından kurgulayabildikleri de vurgulandı.

Yeni Medya Çalışmaları IV. Ulusal Kongresi’nin Sonuç Bildirgesi’nde, çoğulcu ve çok sesli bir ortam yaratma söylemiyle yola çıkan yeni iletişim teknolojileri ve yeni medyanın, diğer bir yandan ise algoritmaları da kullanarak dijital eşitsizliği, doğru ve güvenilir bilgiye erişimi sorunlu hale getirdiğine değinildi. Demokrasiyi geliştirme söylemiyle yola çıkan yeni medyanın, bazı durumlarda toplumsal kutuplaşmayı derinleştirdiği belirtilerek; sosyal ağların, insanları yankı odalarına hapsettiği ve bu durumun da kamusal alanı zayıflattığı, siyasal katılım üzerindeki eşitsizlikleri yeniden ürettiği vurgulandı.

Yeni medyanın eşitsizlikleri çeşitlendirip çoğaltarak sürdürmesinin yanı sıra, eşitsizliklerle mücadele konusunda sunduğu fırsatlar da, Kongre’nin Sonuç Bildirgesi’ne de yansıdı. İktidarların baskılarına ve denetim çabalarına rağmen yeni iletişim teknolojilerinin katılımcı kültürü özendirmesi, alternatif medyanın iktidardan görece bağımsız olmayı başarması bunun bir örneği. Bir başka örnek ise ırkçı söylemleri pekiştirip yeniden üretmesine rağmen, yeni medyanın mültecileri bir araya getirip, sosyal bağları güçlendirebilmesi. Yeni medyanın sunduğu fırsatların değerlendirilebilmesi için ise medya okuryazarlığının ya da dijital teknoloji kullanma becerilerinin geliştirilmesi ve eşitlenmesi gerektiği vurgulandı.

IV. ULUSAL YENİ MEDYA KONGRESİ SONUÇ BİLDİRGESİ

“Kongre, yeni iletişim teknolojilerine temelli yeni medya ortamlarının, bilgi eşitsizliğini ve dijital uçurumu keskinleştirdiğini açıkça ortaya koymuştur. Bilginin ya da verinin yerel ve küresel ölçekte hareketinin, geleneksel eşitsizlikleri yeniden ürettiği, ilaveten yeni eşitsizlikler yarattığı ön plana çıkmıştır. Aynı şekilde iletişim teknolojilerini üretenler ile tüketenler arasındaki mücadelenin şiddetle devam ettiği ve bunun da küresel düzlemde iktisadi, siyasi ve kültürel açıdan eşitsizlikler yarattığını ve mevcut eşitsizlikleri devam ettirdiğini açık kılmıştır.”

Kongrede ön plana çıkan öneriler şu şekilde ifade edildi:

“Hem dünyada hem de Türkiye’de internetin düzenlenmesine ilişkin yeni gelişmeler yaşanmaktadır. Farklı ülkelerin bu düzenlemeleri nasıl ve hangi amaçlarla yaptığının saptanması için karşılaştırmalı tekno-siyasal çalışmalara ihtiyaç vardır. Ayrıca, tekno-siyasal politikaların geliştirilmesinde yurttaşların aktif özneler olarak süreçte yer alması ve bu doğrultuda araştırmaların yapılması ve akademisyenlerin olanaklar üzerine somut öneriler geliştirmesi gerekmektedir.

Dijital gözetim ve algoritmaların egemenliğine karşı alternatif teknolojilerin nasıl güçlendirileceği üzerine çalışmalar yapılmalıdır. Karşı gözetim ve alternatif medya çalışmaları birbirinden beslenmelidir. Böylelikle dijital teknolojilerle birlikte iktidarın artan gözetim gücüyle mücadele edebilme kapasitesi artırılacaktır.

Ülkelerin siyasal kültürleri, çevrimiçi katılımı da şekillendirmektedir. İnternet aracılığıyla çevrimdışı ve çevrimiçi politik katılımın nasıl dönüştürülebileceğinin anlaşılması için farklı siyasal sistemleri ve kültürleri olan ülkelerden karşılaştırmalı çalışmalara ihtiyaç vardır.

Yeni medya haberciliği, veri gazeteciliği gibi pratiklerle, yaşam ile veri arasındaki bağın politikleştirilmesi gerekmektedir.

Yeni medya araştırmaları, disiplinleri kesen bir anlayışla ve dijital teknolojilerin sunmuş olduğu imkanları da sınıfsal bir kavrayışla veri toplama ve analiz sürecine dahil eder nitelikte araştırma tasarımları planlamalıdır.

Küresel güç mücadelelerinin anlaşılmasında medya ve yeni medya çalışmalarının önemi giderek artmaktadır; bu nedenle disiplinlerarası çalışma ve işbirliklerinin artması gereklidir.

Yeni medya araştırmalarında, farklı coğrafyalarda, kültür ve dillerde ekosistemlerin varlığı göz önüne alınmalıdır.

Veri etiğiyle birlikte veri okuryazarlığı çalışmalarının ve uygulamalarının güçlendirilmesi gerekmektedir.

Yeni medya çalışmalarında yeni kavramların üretilmesi elzemdir. Bu nedenle yeni medya araştırmalarının, felsefe, sosyoloji, psikoloji gibi temel sosyal bilimlerle bağlantılı bir şekilde yapılması yeni kavramların üretilmesine fırsat sunacaktır.”