Türkiye’de VPN kullanmak suç mu?

VPN kullanarak ya da DNS ayarlarını değiştirerek, yasaklanan sitelere erişim sağlamak suç mu? Ankara’da önceki akşam saatlerinde meydana gelen terör saldırısı sonrası Facebook ve Twitter başta olmak üzere sosyal ağlara erişim engeli getirilmesi, kullanıcıl...

VPN kullanarak ya da DNS ayarlarını değiştirerek, yasaklanan sitelere erişim sağlamak suç mu?

Ankara’da önceki akşam saatlerinde meydana gelen terör saldırısı sonrası Facebook ve Twitter başta olmak üzere sosyal ağlara erişim engeli getirilmesi, kullanıcıları da daha önceki deneyimlerinin de etkisiyle VPN ve DNS gibi yöntemlere yöneltti. Peki VPN kullanarak veya DNS ayarlarını değiştirerek, yasaklanan sitelere erişim sağlamak suç mu?

Teknoyo.com ve Business HT’nin haberine göre, öncelikle bir fiilin suç sayılabilmesi için “kanunilik” ilkesi gereği yasasının olması gerekiyor. Yani doğrudan bir yasası olmadığı için de (‘Kanunsuz suç olmaz’ prensibi gereği) VPN kullanmak veya DNS ayarları değiştirmek, suç olarak kabul edilmiyor.

Türkiye’de VPN kullanımını yasaklayan bir yasa olmadığı için VPN araçlarını kullanarak erişim engeli getirilen sosyal ağlara girmek de yasalara aykırılık teşkil etmiyor.

Ancak 5651 Sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkındaki Kanun’da 2014 yılında yapılan değişiklikle erişim sağlayıcıları, erişimi engelleme kararı verilen yayınlarla ilgili olarak VPN ve DNS gibi alternatif erişim yollarını engelleyici tedbirleri almakla yükümlü kılındı. Bu engelleyici tedbirlerin nasıl uygulanacağı konusu hala belirsizliği korumakla birlikte, bu yükümlülük erişim sağlayıcılarını bağlıyor. Diğer bir deyişle, VPN (Virtual Private Network – Sanal Özel Ağ) ve DNS (Domain Name System) gibi alternatif erişim yollarını kullanan kullanıcılara herhangi bir yasal yaptırım getirmiyor.

Anımsanacağı gibi, Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı (TİB), dün akşam meydana gelen Kızılay’daki terör saldırısının ardından, sosyal medyada paylaşılan yaralı veya hayatını kaybeden kişilere ait görüntülere erişimin engellenmesi kararı aldırdı. Karar, Gölbaşı Sulh Ceza Mahkemesi tarafından 5651 sayılı kanun çerçevesinde verilmişti.

Erişim engelleme kararında, “… soruşturma tamamlanıncaya kadar soruşturma dosyası kapsamındayazılı, görsel ve sosyal medya ile internet ortamında faaliyet gösteren medyada her türlü haber, röportaj, eleştiri ve benzeri yayınların yapılmasının yasaklanmasına karar verildi… ” denildi.

Yasaklama kararı, sosyal medyanın toplumsal yararlarının da önüne geçti

Saldırıda hayatını kaybedenlere ait olan resimlerin paylaşılmasının önüne geçilmesi için alınan bu karar, sosyal medyanın olağanüstü durumlardaki toplumsal yararlarının da önüne geçmiş oldu.

Çünkü Facebook, Kızılay’da gerçekleştirilen bombalı saldırı sonrası Ankara için “Ankara, Türkiye’deki Patlama” etiketiyle devreye soktuğu “Güvenlik Kontrolü” butonu (Safety Check) ile kullanıcılarının Ankara’daki yakınları hakkında hızlı bilgi almasını sağlarken; Twitter’da da olay yerindeki yakınlarına ulaşamayan kullanıcıların haberleşebilmesi için #ANKKayıp etiketi kullanıma açılmıştı.

İNTERNETTE SANSÜR ve YASAKLAMALAR ÇÖZÜM DEĞİL!

Geçen yıl Ağustos ayında yayınlanan, internette güvenli gezinmek ve yasakları aşmak için kullanılan VPN sanal özel ortak ağlara ülkelerin ilgisini gösteren rapora göre, Türkiye internet yasaklarını aşmak için VPN kullanımında dünyada ikinci sırada yer alıyor.

40'tan fazla ülkede internet üzerinden dizi, film, tv programları gibi birçok farklı medya içeriğini kiralama servisi Netflix’in , GlobalWebIndex verilerine dayanarak yayınladığı rapora göre, dünyadaki internet kullanıcılarının yüzde 11’i (yaklaşık 350 milyon kişi) engellenmiş siteler ve sosyal ağlara erişmek için VPN kullanıyor.

VPN en çok internet erişim yasaklarının daha yaygın olduğu Asya ülkelerinde kullanılıyor.

Ülkedeki internet kullanıcılarının yüzde 23’ünün VPN kullandığı Endonezya dünyada ilk sırada yer alıyor. Endonezya hükümetinin çıplaklık içeren içerik bulundurmakla suçladığı Vimeo, Reddit ve Imgur dahil birçok yüksek profilli web sitesi Endonezya'da sansürlü.

Türkiye, dünyada VPN kullanımında yüzde 22 ile ikinci sırada yer alıyor. Raporda, Twitter gibi yaygın sosyal ağların zaman zaman yasaklanması nedeniyle bunun şaşırtıcı olmadığı belirtiliyor.

Türkiye’nin ardından ise yüzde 20 ile Vietnam geliyor.

VPN NEDİR, NE İŞE YARAR?

Virtual Private Network(Sanal Özel Ağ) teriminin kısaltılmışı olan VPN, basit bir anlatımla internet üzerinde kurulu bilgisayarlar grubundan oluşur. Bu özel bilgisayar ağı, örneğin yerel bir ağa fiziksel erişimi bulunmayan, dışarıdaki bir kişi tarafından ağ kaynaklarına erişmekte kullanılabilir. VPN'ler, güvenilmeyen ağlara bağlanırken, bağlantıyı şifrelemek ve güvenli hale getirmek için de kullanılır. Bunun yanında VPN'ler, farklı konumlarda bulunabildiğinden, sizi ülkelerin kısıtlamalarından (yasaklı web siteleri ve IP'ler gibi) da kurtarırlar. VPN'lerle bağlantınız şifreli olduğundan, gönderdiğiniz ve aldığınız tüm veriler şifrelendiğinden, meraklı gözler ne yaptığınızı göremezler.

Statista tarafından hazırlanan aşağıdaki grafik, kısıtlı siteler ve sosyal ağlara erişmek için dünyada en çok VPN kullanımının ülkelere göre dağılımını göstermektedir: