Yunanistan’da Krizin Gölgesinde Günlük Yaşam

Yunanistan'ın uzun zamandır uğraştığı ekonomik kriz, bankaların kapanması ve ATM’lerden de para çekiminin sınırlandırılmasıyla birlikte, halkın yaşam ve tüketim alışkanlıklarını değiştirdi. Yunanistan’da bankamatik önlerinde kuyruk eksik olmuyo...

Yunanistan’da bankamatik önlerinde kuyruk eksik olmuyor. Bankalar hala kapalı. Hesap kartı olmayan emekliler için belirli şubeler hizmet veriyor.

Bu belirsizliğin ne kadar daha devam edeceği Brüksel’de hafta sonu yapılacak müzakerelere bağlı.

Hem Euro’da kalıp hem kemer sıkmak istemeyen halk, kendileri için artık neyin daha iyi neyin daha kötü olduğu konusunda kararsız.

Bankalarda 20 Euro’luk banknotlar bittiği için halkın günde 60 Euro hakkı varken sadece 50 Euro çekebildiği belirtiliyor.

Bankalardaki azalan nakit paranın yanı sıra ilaç sıkıntısı da yaşanıyor.

Bankadan paralarını kurtarmak için beyaz eşya ve mücevher alıyorlar

Devletin banka mevduatlarından ‘bir seferlik vergi’ adı altında kesinti yapacağı iddialarının ortaya atılmasının ardından halk bankadaki paralarını kurtarmak için mücevherat ve beyaz eşya gibi pahalı alışverişler yapmaya başladı. Bu durum da en çok beyaz eşya dükkanlarının işine yaradı:

Bir tarafta beyaz eşya dükkanları karlarını katlarken bir yanda da piyasada günlük gıda alışverişinin bile yapılamayacağı kadar nakit sıkıntısının yaşanması Yunanistan’da halkın paniğinin nasıl büyük çelişkilere sebep olduğunun en iyi örneği.

Şimdilik kartla yapılan bu alışverişler günler sonra açılan bankalar tarafından karşılanabilecek mi, bu da merak konusu. euronews’in Atina’daki muhabiri Apostolos Staikos ülkede yaşanan çelişkinin altını çiziyor:

“Bir zamanlar lüks olan şimdi bir çıkış yolu oldu. Mevduatlarının kesintiye uğrayacağından korkan Yunanlar kredi kartlarıyla buzdolabı, çamaşır makinesi ve televizyon gibi eşyalar alıyorlar. Yani bazı dükkanlar sinek avlarken, bazıları bugünlerde müşterilerle dolup taşıyor.”

Yunan hükümetine beklenmedik 1 milyar Euro gelir

Yunanistan’daki mali kriz bazı ilginç olayların da yaşanmasına neden oldu. Örneğin Çipras hükümeti kasasına beklenmedik bir vergi girişiyle karşılaştı.

29 Haziran’da Yunan hükümeti sermaye kontrolüne başladığını açıkladı. Yunan gazetesi Katimerini’ye göre, bankalar bu süreçte kapalı olduğu halde devlet kasasına neredeyse 1 milyar Euro girdi. Bu miktar özellikle kamu çalışanlarının maaşlarının ödenmesinde kullanıldı.

Birikimlerinin yok olmasından endişelenen Yunan halkı hesaplarındaki para miktarını hızla azaltma yoluna gitti. Vergiler vaktinden önce ödenmeye ve banka kartları tüm alış verişlerde yoğun bir şekilde kullanılmaya başlandı.

Bu kişilerin vergi borçlarını da hızla kapatmalarındaki neden ise Aleksis Çipras hükümetine destek verme arzusu değildi. Asıl sebep Yunanların 2013’teki Güney Kıbrıs Rum Kesimi’nde yaşananlardan ders çıkarmasıydı. Zira Avrupa Birliği bu tarihte uyguladığı banka kurtarma planı çerçevesinde hesaplarında 100 bin Euro’dan fazla para bulunan kişilere ağır vergiler getirmişti.

The New York Times gazetesiyse bu duruma oldukça çarpıcı bir örnek veriyor: Gazeteye göre bir kuyumcu satın alınmak istenen 1 milyon Dolarlık bir takıyı paranın banka hesabına yatmasını engellemek için satmayı reddetti.

Birçok şirket de normalde 3-4 aylık sürede ödeyecekleri borçlarını peşin peşin ödeme yoluna gitti. 10 gün gibi kısa bir sürede devlet kasasına akan 1 milyon Euro kısa süreli de olsa hükümetin elini rahatlatmış oldu.

Krize rağmen hayat devam ediyor

Yunanistan’da krize rağmen hayat devam ediyor. Atina’da sahiller dolu. Özellikle referandumdan sonra stres atmak isteyen vatandaşlar havanın da güneşli olmasını fırsat bilerek kendini sahillere atmış. Yine de kumsalda konuşulan tek konu ülkenin geleceği.

Günlük yaşamda neler değişti?

● Ergenlik döneminde ayrı evlere çıkan gençler, ekonomik zorluklar yaşayınca yeniden aileleriyle birlikte yaşamaya başladı.

● Ülkede yemek yeme alışkanlığı değişti. Yunan halkı, dışarıdan yediği yemeklerde tasarrufa gitti.

● Evlilik ve çocuk edinme sayılarında düşüş yaşandı.

● Ülkede gıdanın yanı sıra ilaç sıkıntısı da yaşanıyor. Sadece aciliyeti olan ilaçlar alınıyor.

● Ülkeden göçler hızlandı. Üniversite mezunu gençler, krizin ardından Avrupa ülkelerinde yaşamak için ülkelerini terk etmeye başladı.

● Yunan halkı, fatura ödemelerinde zorlanıyor. Ev kiraları, elektrik ve su faturaları gecikmeli ödeniyor.

● Ülkedeki sanatçılar eserlerinde ekonomik krize yer vermeye başladı. Sokak ressamları grafitilerinde ekonomik kriz, para ve AB'yi konu alıyor.

● Alkol ve sigara tüketimi krizle arttı. Markalı sigaraların yerine sarma sigaralara yönelindi.

● Küçük ölçekli işletme sahipleri, bankalar kapalı olduğu için işlerinin yüzde 50 düştüğünü ifade ediyor. Biber ve domates gibi sebzeler kiloyla değil, taneyle alınıyor.

● İş gücünün neredeyse yüzde 40'ı kendi işini yapan vatandaşlardan oluşuyor. İşsizlik yüzde 30'u aşmış durumda.

● Yunan vatandaşlarının çoğu, yurtdışı seyahat planlarını erteledi. Ülkedeki bankaların verdiği kredi kartları yurtdışında kullanılamıyor.

● Ekonomik kriz turizmi de etkiledi. Yunan Turizm İşletmeleri Birliği, özellikle Almanya'dan yapılan rezervasyonlarda yüzde 30 düşüş yaşandığını bildirdi.

● Bankalar kapalı olduğu için ülke dışında okuyan öğrencilere ve akrabalara para gönderilemiyor.

SON DAKİKA: ‘Bugün önemli bir karar alınabilir’

Eurogroup Başkanı Jeroen Dijsselbloem, euro bölgesi maliye bakanlarının acil fonlama için Yunanistan'ın verdiği önerilerin değerlendirmek üzere bugün yapılacak toplantıda "önemli bir karar" alabileceklerini belirtti.

euronews & cnbce